Χαράλαμπος Μουζουρίδης – Θεολόγος
Στην κρισιμότητα των εσχάτων καιρών που ζούμε , ίσως , η καλύτερη προσφορά – βοήθεια – στον σύγχρονο παραπαίοντα άνθρωπο θα ήταν η γνώση – φιλοσοφία της καρδιάς – του μυστηρίου της ζωής μέσα από το πέρασμα του θανάτου.
Ο φόβος , που επέβαλαν δικτατορικά αντίχριστες δυνάμεις , ως το βασανιστικότερο πρόβλημα του ανθρώπου σήμερα , που κατευθύνει και ρυθμίζει τη ζωή του , είναι αποτέλεσμα της πτώσης , δηλαδή της αμαρτίας , που απομακρύνει από τον Θεό . Οι πρωτόπλαστοι , μετά την παράβαση της θείας εντολής , που δημιούργησε διαχωριστικό τείχος ανάμεσα στο Θεό και τον άνθρωπο , κυριεύτηκαν από το φόβο και αιχμαλωτίστηκαν στην ύλη. Η αιχμαλωσία αυτή οδήγησε στα δεσμά του θανάτου. Μέσα στο σκοτάδι της αγνωσίας , αγκομαχώντας να ψηλαφίσει το φως της ζωής, βρήκε τη λύτρωση μόνο με την έλευση του Χριστού στον κόσμο . Το έργο του Χριστού , ως Σωτήρα , ήταν η ελευθερία του ανθρώπου από την αιχμαλωσία του θανάτου. Ο θάνατος , έσχατος εχθρός του ανθρώπου, νικήθηκε με τον θάνατο του Χριστού (Α΄ Κορ. 15, 21-22) . ‘‘ … θανάτω θάνατον πατήσας … ’’.
Η ελευθερία από τα δεσμά του θανάτου , δηλαδή της αμαρτίας , είναι το μυστήριο της εν Χριστώ σωτηρίας μας . Ο Χριστός γιάτρεψε την αρρωστημένη και διεστραμμένη θέληση του ανθρώπου . Πλέον , εν Χριστώ , με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος , στον κερασμό της θείας φύσης με την ανθρώπινη , δεν επιθυμεί το κακό, την αμαρτία, ΄΄το ίδιον θέλημα΄΄ , αλλά το αγαθό θέλημα του Θεού , που είναι κρυμμένο στις εντολές Του , αφού , όπως λέει ο Χριστός : ΄΄ η εντολή αυτού ( του Θεού Πατρός δηλ.) ζωή αιώνιος εστί ΄΄ ( Ιωάν. 12 , 50 ) .
Δεν υπάρχει σωτηρία και θέωση έξω από την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού , του Δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος , έξω από την κοινωνία της δικής μας φθαρτής φύσης με την θεωθείσα σάρκα Του , που προσφέρεται στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας .
Η ΄΄άνωθεν΄΄ φιλοσοφία , εκ διαμέτρου αντίθετη στη γήϊνη και ΄΄δαιμονιώδη ΄΄ , οδηγεί στη γνώση της Αλήθειας , που ελευθερώνει και είναι το φως , που λυτρώνει από το σκότος της αγνωσίας . Εάν , κατά τον Πλάτωνα , ο αληθινός φιλόσοφος ξεκινάει από την μελέτη του θανάτου , ΄΄ φιλοσοφία εστί μελέτη θανάτου ΄΄(Πλατ. Φαίδων) , εμείς οι χριστιανοί έχουμε νικητή του θανάτου τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό . Και είναι πράγματι θαυμαστό το να συμφωνούν οι αρχαίοι ΄Ελληνες με τον Χριστιανισμό λέγοντας ο Σωκράτης στο φιλοσοφικό διάλογο του Πλάτωνα: ΄΄οι ορθώς φιλοσοφούντες αποθνήσκειν μελετώσι , και το τεθνάναι ήκιστα αυτοίς ανθρώπων φοβερόν ΄΄ ( Φαίδ . 67e ) . Ορθά φιλοσοφούν αυτοί που μελετάνε τον τρόπο θανάτου τους . Ο χριστιανός φιλόσοφος είναι εραστής της αληθινής σοφίας , που είναι ο Χριστός . ΄΄ Σοφία . Ορθοί ΄΄ , λέγει ο ιερέας στη μικρή Είσοδο κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας . Σοφία είναι ο Χριστός . Αυτή είναι η αληθινή φιλοσοφία : το να φροντίζει ο καθένας τον ορθό τρόπο θανάτου του: Εν μετανοία , εν εξομολογήσει , γαντζωμένος στην αγάπη του Χριστού. Γι’ αυτό οι άγιοι Πατέρες τονίζουν την αδιάλειπτη μνήμη του θανάτου και αυτός που έχει αυτή την μνήμη είναι συνετός και φρόνιμος . ΄΄ Μιμνήσκου τα έσχατά σου και εις τον αιώνα ουχ αμαρτήσεις ΄΄ ( Σοφ. Σειράχ 7 , 36 ) .
Δηλαδή , να θυμάσαι τα τέλη σου , τον θάνατό σου , την αδέκαστη Κρίση του Θεού , την αιώνια κόλαση και την επουράνια Βασιλεία , και δεν θα αμαρτήσεις ποτέ. Επομένως , εκείνος που έχει τον φόβο του θανάτου ριζωμένο στην καρδιά του , δεν φοβάται άλλους φόβους και κινδύνους σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ( Ιωάν . Κλίμ . Λόγ . 6 , 16 ) .
΄΄ Δεν είναι δυνατόν να περάσουμε με ευσέβεια την κάθε μέρα , αν δεν την λογιάσουμε σαν την τελευταία της ζωής μας ΄΄ ( Κλίμαξ Λόγος 6 , 26 ) .
΄΄ Η ζωή εκ του Τάφου ανέθωρε ΄΄ . Ολόκληρη η επι γης πορεία του Χριστού απέβλεπε στο Σταυρό , τον Τάφο και την Ανάσταση. Σταυρός και Ανάσταση ήταν το κεντρικό κήρυγμα των Αποστόλων . Χριστοκεντρικό το κήρυγμα, Χριστοκεντρική και η ζωή των πιστών . Τον πιστό που πορεύεται ΄΄ εν καινότητι ζωής ΄΄, ΄΄ ουκέτι θάνατος αυτόν κυριεύει ΄΄ διότι καταστράφηκε ΄΄ εν Χριστώ ΄΄ το κεντρί του θανάτου , που είναι η αμαρτία . Ο Σταυρός , ως υπέρτατη αγάπη , είναι υπέρβαση του φόβου του θανάτου . Μόνο πίσω από τον Σταυρό ανατέλει η αληθινή ζωή με την Ανάσταση. Ο άνθρωπος που φοβάται, αρνείται τον Σταυρό. Απεναντίας ΄΄ αυτός που απαρνείται τον εαυτό του και σηκώνει τον σταυρό του καθημερινά μπορεί να ακολουθήσει τον Χριστό ΄΄, που είναι η Αλήθεια και η Ζωή ( Λουκ . 9 , 23 ) .
Μακάριος δρόμος . Η φροντίδα των εσχάτων.
΄Ολη η μέριμνα σε αυτή τη ζωή πρέπει να αποβλέπει σε τούτο το τέλος της μακάριας λήξης . Ο προφητάνακτας Δαυίδ ευχαριστώντας δοξολογεί τον Κύριο και ζητάει από Αυτόν να του διδάξει τα δικαιώματά Του . Όχι τα ατομικά δικαιώματα που ζητάει σήμερα ο άνθρωπος , αυτά που απορρέουν από τον ανθρώπινο νόμο , αλλά τα δικαιώματα του Θεού , δηλαδή τις εντολές του που βρίσκονται στο νόμο Του . Μακαρίζει εκείνους που περνούν την παρούσα ζωή ορθώς , δηλ. χωρίς ψεγάδι και κατηγορία , εκείνους που πολιτεύονται σύμφωνα με το νόμο του Θεού και δεν παρεκ-κλίνουν από αυτόν . ΄΄ Μακάριοι οι άμωμοι εν οδώ , οι πορευόμενοι εν νόμω Κυρίου ΄΄ ( ψαλμ. 118, 1 ) . Μακάριοι και καλότυχοι είναι εκείνοι που μελετούν το νόμο του Θεού με προσοχή και γνώση και εννοούν τον ανεκτίμητο πνευματικό θησαυρό , που είναι κρυμμένος στα ρήματα της ζωής που ελάλησε Εκείνος . Με την έρευνα των Γραφών εκζητώντας τον Θεό μ’ όλη την καρδιά τους , παραβλέπουν τα φθαρτά και μάταια του κόσμου τούτου, καταφρονούν την ύλη και αγωνίζονται να γνωρίσουν τον Θεό , πώς να γίνουν ευάρεστοι σ’ Αυτόν . ΄΄ Αύτη η γενεά ζητούντων τον Κύριον …΄΄ ( Ψαλμ . 23 , 6 ) . Ερευνά και εκζητεί τον Θεό μέσω των εντολών Του εκείνος που τον αγαπά και ζει θεάρεστα . Με την εφαρμογή των θείων εντολών ο πιστός οδηγείται και έρχεται σε προσωπική συνάντηση με τον Χριστό . Εφαρμόζοντας στη ζωή του τις εντολές του Θεού ο άνθρωπος δεν διχάζει τη διάνοιά του στον Θεό και τις βιοτικές μέριμνες , αλλά ΄΄ υπερορά τη σάρκα , επιμελείται την ψυχή ΄΄και αναθέτει ολόκληρο τον εαυτό του και τη ζωή του στον Θεό . Ο πιστός είναι πάντοτε έτοιμος για τον θάνατο , διότι δεν γνωρίζει πότε και ΄΄ ποία ώρα έρχεται ΄΄ . ΄΄ πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα , όσα ουχ υπάρχει μετά θάνατον …΄΄ Όλα , όσα είναι ντυμένα με το ένδυμα της φθοράς . Όλα , όσα δεν μπορούν να περάσουν τη γέφυρα του θανάτου . Η ψυχή που ντύθηκε το ένδυμα της αφθαρσίας δεν φοβάται το χωρισμό της ψυχής από το σώμα(φυσικός θάνατος). Ο πραγματικός και φοβερός θάνατος είναι ο χωρισμός της ψυχής από τη θεία χάρη . Η ψυχή , ντυμένη το φως με την κοινωνία του Αγίου Πνεύματος , δεν φοβάται το σκοτάδι , αφού ήδη έχει διαβεί από το θάνατο στη ζωή . Είναι ΄΄ εν χώρα ζώντων ΄΄ , ΄΄ εν τόπω φωτεινώ , εν τόπω χλοερώ , εν τόπω αναψύξεως , ένθα απέδρα πάσα οδύνη , λύπη και στεναγμός ΄΄ . Το φως του προσώπου του Χριστού και η γλυκύτητα της ωραιότητάς του, είναι η αληθινή ανάπαυση και ο χορτασμός, γεμίζοντας την ύπαρξη με το πλήρωμα της χαράς και της ζωής . ΄΄ Επανέρχεται η εικόνα του Θεού στο αρχαίο κάλλος και στο καθ’ ομοίωσιν ΄΄. Η στέρηση της γλυκύτητας της θέας του προσώπου του Θεού δημιουργεί την πικρή και φρικτή κόλαση . Το σκοτάδι , ως στέρηση του Απροσίτου Φωτός , οφείλεται στους αρρωστημένους οφθαλμούς, που δεν μπορούν να δουν την ανέκφραστη ωραιότητα του προσώπου του Κυρίου .
΄΄ Ως ζωηφόρος , ως παραδείσου ωραιότερος όντως
και παστάδος πάσης βασιλικής αναδέδεικται λαμπρότερος ,
Χριστέ , ο τάφος σου , η πηγή της ημών αναστάσεως ΄΄ .
΄΄ Ο μακάριος και θεοδέγμων τάφος σου , Χριστέ , που είναι η πηγή της αναστάσεώς μας , αναδείχθηκε λαμπρότερος από κάθε βασιλικό δωμάτιο , πραγματικά είναι ωραιότερος από τον παράδεισο , γιατί είναι ζωηφόρος΄΄.