Παναγιώτης Λιάκος
Ὅποιος
παλεύει μὲ τέρατα, πρέπει νὰ προσέξει νὰ μὴ γίνει τέρας. Κι ὅταν κοιτᾶς πολλὴ ὥρα
μέσα σὲ μία ἄβυσσο, κοιτάει καὶ ἡ ἄβυσσος μέσα σὲ σένα». (Φρειδερίκου Νίτσε, «Πέρα ἀπὸ
τὸ καλὸ καὶ τὸ κακό. Πρελούδιο σὲ μία φιλοσοφία τοῦ μέλλοντος», σελ. 75, ἐκδόσεις
Νησῖδες).
Ἡ
σκέψη τοῦ Νίτσε σὲ αὐτὸν τὸν ἀφορισμὸ στηρίζεται στὴν ἀνθρώπινη ἐμπειρία ἀλλὰ
καὶ στὸν φυσικὸ νόμο: μὲ ὅ,τι συντονιζόμαστε σὲ αὐτὸ τείνουμε νὰ ὁμοιάσουμε, αὐτὸ
μᾶς καθορίζει. Ἡ ἐνασχόληση μὲ τὰ τέρατα, προφανῶς, σμιλεύει τὸν ἐσωτερικὸ καὶ ἐξωτερικὸ
κόσμο μᾶς κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωση τῶν τεράτων.
Ὑπάρχει
καὶ ἡ ἄβυσσος. Πάντοτε ἀνταποδίδει τὸ βλέμμα ποὺ τῆς ρίχνουμε. Εἶναι ἕνα ἄπειρο
πεδίο ποὺ ἀπορροφᾶ πάσα ἐκλυόμενη ἐνέργεια ποὺ κατευθύνεται πρὸς αὐτὸ καὶ
τὴν ἐπιστρέφει ἰσόποση, ἀλλὰ μὲ ἀντεστραμμένη πολικότητα. Τῆς δίνεις θετικό,
σοῦ τὸ ἐπιστρέφει ἀρνητικό.
Ἡ
ἄβυσσος εἶναι τὸ κατοπτρικὸ εἴδωλο τῶν δυνατοτήτων καὶ τῶν ἀδυναμιῶν μας. Τῶν ἀρετῶν
καὶ τῶν πτώσεὼν μας. Τῆς χαμέρπειας καὶ τῶν ὑπερβάσεὼν μας. Τα ἐργαλεῖα τῆς ἀβύσσου
οὐδέποτε σταματοῦν νὰ παράγονται καὶ νὰ ἐξελίσσονται. Στίς ἡμέρες μας ἔχουν
πολλαπλασιαστεῖ καὶ ἰσχυροποιηθεῖ. Ἡ ἐμβέλειὰ τους ἔχει ξεπεράσει κάθε προσδοκώμενο
ὅριο καὶ σύνορο.
Ὡστόσο,
ἡ κεντρικὴ τους στόχευση εἶναι ἡ ἴδια: ἡ ἀποξήρανση τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ χρόνο, ἰσχὺ
καὶ ψυχικὸ δυναμικό.
Ἐργαλεῖο τῆς ἀβύσσου, γιὰ παράδειγμα, εἶναι
ἡ τηλεόραση, ποὺ μαγνητίζει τὰ μάτια, ποὺ πολιορκεῖ τὶς συνειδήσεις τῶν ἀποχαυνωμένων
ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ἔριξαν ἐθελουσίως τὶς πύλες τῶν συνειδήσεὼν τους ἀνοίγοντας
τὰ μάτια καὶ κοιτάζοντας μὲ τὶς ὧρες προγράμματα πού… αποπρογραμματίζουν τὸν
λογισμὸ ἀπὸ καθετὶ ὑψηλό, ἀληθὲς καὶ δημιουργικό.
Οἱ
ψηφιακὲς χωματερὲς τῆς τηλεόρασης μολύνουν τὴ νοόσφαιρα μὲ ψέματα, κλισέ, κοάσματα
ὑπεράσπισης χυδαίων συμφερόντων καὶ ρουφοῦν ἀδιάκοπα χρόνο καὶ οὐσία ἀπὸ τὰ ἀποκαμωμένα
θύματὰ τους. Τελειώνει ὁ βίος καὶ ὁ θνητὸς διαπιστώνει ὅτι τὸ μόνο ἀποτύπωμα
ποὺ ἄφησε στὸν κτιστὸ κόσμο ἦταν τὸ ἀνάγλυφὸ του, ἕνα θλιβερὸ βαθούλωμα πάνω στὸν καναπέ, βλέποντας τηλεόραση.
Τὸ
αὐτὸ ἰσχύει καὶ γιὰ τὸν ἀχαρτογράφητο ὠκεανὸ τοῦ διαδικτύου, τὴ Λερναία Ὕδρα
ποὺ σχεδιάστηκε σὲ δυαδικὸ κώδικα καὶ κάθε τόσο πολλαπλασιάζει τὴν ἀποτελεσματικότητὰ
της ἀποκτώντας ἀκόμα ἕνα ἀπαίσιο κεφάλι δίπλα στὰ ἤδη ὑπάρχοντα. Οἱ ζωὲς
δισεκατομμυρίων παγιδεύτηκαν στὴν κινούμενη ἄμμο τῶν μέσων κοινωνικῆς δικτύωσης
καὶ τὸ εἶδος ἀπὸ ἀνθρώπινο τείνει νὰ καταντήσει ἐκεῖνο τῆς δίποδης μηχανῆς
ποὺ ἀντιδρᾶ σὲ ψηφιακὰ ἐρεθίσματα εὐαρέσκειας καὶ ἀπαρέσκειας – τὰ ἀποκαλούμενα
likes.
Ἡ
πολιτική, εἰδικὰ στὴν ἀδιάκοπα διασυρόμενη «Ἑλλάδα» τοῦ Μεταπολέμου, εἶναι κι αὐτὴ
ἐργαλεῖο τῆς ἀβύσσου, ποὺ καταναλώνει σὰν μαύρη τρύπα πόρους -ἠθικούς,
πνευματικοὺς καὶ ὑλικοὺς- καὶ τοὺς παροχετεύει στὸν κοπρώνα τῆς ὄζουσας,
κοτσαμπάσικης κλεπτοκρατίας ἀφελληνισμένων οἰκογενειῶν, τῶν φερουσῶν «βαρέων»
καὶ «ἱστορικῶν» ἐπιθέτων…
Κι
ἡ ἐλπίδα στὸ συλλογικὸ καλό, ἐδῶ, στὶς μέρες μας, δίχως νὰ προηγηθεῖ βελτίωση τῶν
μονάδων ποὺ ἀπαρτίζουν τὸ σύνολο, ἀποτελεῖ τὸ φοβερότερο ἐργαλεῖο καὶ τὸ φονικότερο
ὅπλο τῆς ἀβύσσου.
Ὄχι,
λοιπόν. Δὲν θὰ πᾶνε καλύτερα τὰ πράγματα ἐδῶ γιατὶ δὲν πρέπει νὰ πᾶνε.
Οἱ πολιτικοὶ θὰ συνεχίσουν νὰ ψεύδονται,
νὰ ἐξαπατοῦν, νὰ ἐκποιοῦν ὅ,τι βρίσκεται μπροστὰ τους.
Οἱ
θεσμοὶ θὰ συνεχίσουν νὰ προσποιοῦνται ὅτι ὑπάρχουν ἐνῶ ἁπλὰ ἀποτελοῦν
νομιμοποιητικὸ πρόσχημα τῶν ἰσχυρῶν γιὰ νὰ ἐπιβάλλουν τὴ θέληση τους.
Ἡ ἀδικία θὰ σαρώνει ὅσα στέκονται
ἀκόμη ὀρθά, ἐνῶ ἡ βαρβαρότητα θὰ φέρει εἰς ἔδαφος τὰ οἰκοδομήματα ποὺ ἀξίζει νὰ
στέκουν ἀκόμα.
Ἄν κάποιος δὲν θέλει νὰ χάνει χρόνο καὶ νὰ αἱμορραγεῖ
ψυχικὰ καὶ ἄσκοπα ἂς πάψει νὰ ἐλπίζει στοὺς ἄλλους καὶ νὰ
περιμένει ὅτι τὸ περιβάλλον θὰ ἔρθει στὴ θέση του, θὰ καλυτερέψει.
Μόνο καθένας μόνος του μπορεῖ νὰ καλυτερεύει,
καλλιεργώντας τὸν ἐσωτερικὸ κῆπο του, πράττοντας τὸ ἀγαθό, μιλώντας λίγο καὶ ἐργαζόμενος
πολύ.
Μὴν
χάνετε χρόνο περιπλανώμενοι σὲ ὀνειροπαγίδες συλλογικῆς λύτρωσης ἐνῶ δὲν ἔχετε
δαπανήσει οὔτε κλάσμα ἀπὸ αὐτὸ τὸ πολύτιμο περιουσιακὸ ἀγαθό, τὸ μόνο ποὺ διαθέτουν
οἱ ἄνθρωποι, στὴν προσωπικὴ βελτίωση σας.
Τά
πράγματα ἔξω θὰ πᾶνε πολὺ χειρότερα, πιὸ πολὺ ἀπὸ ποτέ.
Ἐντός,
ὅμως, μπορεῖ νὰ ἀνατείλει ἀβασίλευτὸς ἥλιος.
